ชื่อสมุนไพร : นาคราช
ชื่ออื่น : ไส้หนุมาน(กรุงเทพฯ)
ชื่อสามัญ : Rat tail Cactus, Rat’s tail Cactus
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Disocactus flagelliformis (L.) Barthlott
ชื่อวงศ์ : CACTACEAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
- ต้นนาคราช เป็นพรรณไม้เถา ที่มีลำต้นเลื้อยไปตามพื้นดิน หรืออาจห้อยย้อยก็ได้ ระยะแรกลำเถาจะเป็นสีเขียวและมัน ต่อมาก็จะกลายเป็นสีอมเทา ตามลำต้นจะมีสันนูนอยู่ 8-14 สันและในแต่ละสันนั้นจะมีรูขนเป็นปุ่ม ปุ่มนี้จะมีหนามออกเป็นกระจุกมีอยู่ประมาณ 15-20 เส้นยาวครึ่งเซ็นต์ได้ หนามนี้เมื่อยังออกใหม่เป็นสีแดง ต่อมากลายเป็นสีทอง หรือสีเหลือง ลำต้นจะยาวกว้างประมาณ 0.5 นิ้วหรือกว่านี้เล็กน้อย และยาว 2 เมตร
- ใบนาคราช นาคราชนี้เป็นพรรณไม้พวก Cactus ฉะนั้นจึงไม่มีใบ ลำต้นได้ทำหน้าที่เป็นไปพร้อม เสร็จในตัว
- ดอกนาคราช จะแตกดอกออกตามลำต้น เป็นระยะ ๆ ไม่เท่ากันซึ่งแล้วแต่ดอกจะออกเอง มีสีแดงแก่ ดอก
จะอยู่ใต้ราว ๆ 7 วันและบานเต็มที่ประมาณ 1 นิ้วยาว 2 นิ้ว
- ผลนาคราช มีขนาดเล็ก ฉะนั้นเมล็ดก็มีขนาดเล็ก สีน้ำตาลอมแดง ตามผลจะมีขนยาวนุ่มปกคลุม อยู่ ผลเป็นรูปกลม ๆ
ส่วนที่ใช้เป็นยา : ต้น
สรรพคุณ นาคราช :
- ต้น นำมาเผาไฟให้เป็นถ่าน แล้วผสมกับยาเย็น ปรุงเป็นยาเย็นถอนพิษ แก้พิษงู แมงป่องต่อย และตะขาบ
เอกสารอ้างอิง
- หนังสือพจนานุกรมสมุนไพรไทย, ฉบับพิมพ์ครั้งที่ 5. (ดร.วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม). “นาคราช”. หน้า 392-393.