ผักเค็ด – สมุนไพรไทย

ชื่อสมุนไพร : ผักเค็ด
ชื่ออื่น ๆ : ผักเคล็ด, ผักเห็ด, ขี้เหล็กผี, ขี้เหล็กน้อย, ขี้เหล็กเทศ, ผักหวานบ้าน

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Cassia sophera Linn.
ชื่อวงศ์ : CAESALPINEAE

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :

ต้นผักเค็ด จัดเป็นพรรณไม้พุ่มขนาดเล็ก สูงประมาณ 4-6 ฟุต แตกกิ่งก้านสาขาออกรอบ ๆ ต้น กิ่งก้านมีขนาดไม่ใหญ่นัก ขยายพันธุ์โดยใช้เมล็ด เป็นไม้กลางแจ้ง ในประเทศไทยสามารถพบต้นผักเค็ดได้ทั่วไปตามที่รกร้างต่าง ๆ
ใบผักเค็ด ใบเป็นใบเดี่ยว ลักษณะของใบเป็นรูปมนรี ปลายใบเรียวแหลม โคนใบมน ใบมีลักษณะคล้ายกับใบมะยมหรือใบแสมสาร แผ่นใบเป็นสีเขียวเป็นมัน
ดอกผักเค็ด ออกเป็นช่ออยู่ตามง่ามใบ มีสีเหลืองคล้ายกับดอกขี้เหล็ก
ผลผักเค็ด ออกผลเป็นฝัก ฝักมีลักษณะแบ่งออกเป็นข้อ ๆ คล้ายกับฝักถั่วเขียว แต่จะมีขนาดใหญ่และยาวกว่าประมาณ 3-4 ฟุต

ส่วนที่ใช้เป็นยา : ใบ, ราก

ใบ รสขื่นขม ใช้เข้ายาเขียวแก้ไข้ ปรุงเป็นยารักษาบาดแผล เอามาต้มน้ำอาบแก้ผื่นคัน
ราก รสขมเย็น เป็นยาเย็น ใช้ดับพิษร้อนในร่างกาย ช่วยดับพิษทั้งปวง ถอนพิษไข้ แก้อาการร้อนในกระหายน้ำ

ยอดอ่อน ดอกอ่อน ใช้รับประทานเป็นผักจิ้มกับน้ำพริกหรือนํามาแกงคล้ายแกงขี้เหล็ก เมล็ดแก่รับประทานได้ รสหวานมัน

กองการประกอบโรคศิลปะ สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. ตำราแพทย์แผนโบราณทั่วไป สาขาเภสัชกรรม. ปีที่พิมพ์ พ.ศ. 2541
วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม. 2539. พจนานุกรม สมุนไพรไทย. พิมพ์ครั้งที่ 4 .ประชุมทองการพิมพ์: กรุงเทพมหานคร.