ชื่อสมุนไพร : รัก
ชื่ออื่นๆ : รักขาว รักเขา รักซ้อน (เพชรบูรณ์), ปอเถื่อน ป่านเถื่อน (ภาคเหนือ), รัก รักดอก รักดอกขาว รักดอกม่วง (ภาคกลาง), รักร้อยมาลัย, รักแดง
ชื่อสามัญ : Crown flower, Giant Indian Milkweed, Giant Milkweed, Tembega
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Calotropis gigantea (Linn.)R.Br.
ชื่อวงศ์ : ASCLEPIADACEAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
- ต้นรัก เป็นไม้พุ่มสูง 1-5 ม. ทุกส่วนมีน้ำยางขาว กิ่งอ่อนและปลายยอดมีขนปุย
- ใบรัก เป็นใบเดี่ยว ออกเรียงตรงข้าม รูปขอบขนานแกมรูปไข่กลับ โคนใบเว้า ปลายใบแหลม กว้าง 4-8 ซม. ยาว 6-18 ซ. ก้านใบสั้น
- ดอกรัก สีม่วงหรือสีขาวออกเป็นช่อค่อนข้างแน่น ตามซอกใบหรือปลายกิ่ง กลีบดอกรูปกงล้อ มี 5 แฉก ขนาด 3-4.5 ซม. ตรงกลางอับเรณูเป็นแผ่นห้าเหลี่ยม เชื่อมติดกับหลอดเกสรผู้ 5 อัน
- ผลรัก เป็นฝักโค้ง ส่วนกลางพอง ปลายงอ แตกแนวเดียว กว้าง 2.58-4 ซม. ยาว 7-10 ซม. ผิวเป็นคลื่น เมล็ด สีน้ำตาล ยาว 5-7 มม. มีขนกระจุก ยาว 2.5-4 ซม.
ส่วนที่ใช้เป็นยา : ราก, น้ำยางขาวจากต้น, เปลือกต้น, ดอก
สรรพคุณ รัก :
- ราก รักษาโรคบิด ทำให้อาเจียน ขับเหงื่อ
- น้ำยางขาวจากต้น รักษาโรคเรื้อน และเป็นยาถ่ายอย่างแรง ขับพญาธิ แก้กลากเกลื้อน แก้ปวดฟัน แก้ปวดหู
- เปลือกต้น เป็นยาขับน้ำเหลืองเสีย ทำให้อาเจียน
- ดอก ช่วยย่อยอาหาร และเจริญอาหาร แก้ไอ แก้หืด