ชื่ออื่น : สมอทะเล
ชื่ออื่น : กระหุด (กลาง), คูระ, กือเราะ, คือรัก (มลายู-ใต้), กุระ, กุลา
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Shirakiopsis indica (Willd.) Esser
ชื่อวงศ์ : EUPHORBIACEAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
- ต้นสมอทะเลเป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็ก สูง 5-15 เมตร ไม่ผลัดใบ เรือนยอดเป็นพุ่ม ปลายกิ่งเรียว ยาวย้อยลง มีน้ำยางสีขาวเฉพาะที่ยอดอ่อน ช่อดอก และผล เปลือกเรียบ ถึงแตกเป็นร่องถี่ สีเทาคล้ำ ถึงเกือบดำ เปลือกชั้นในสีเหลือง ถึงสีน้ำตาลอ่อน
- ใบสมอทะเล เป็นใบเดี่ยว เรียงสลับ แผ่นใบรูปขอบขนาน ถึงรูปใบหอก ขนาด 2-3 X 5-10 เซนติเมตร ปลายใบแหลม ถึงเรียวแหลม โคนใบมนมีต่อม 1 คู่ อยู่ชิดก้านใบ ขอบใบหยักมน ใบหนาคล้ายหนัง ผิวใบเกลี้ยงทั้งสองด้าน ด้านบนสีเขียวเข้มเป็นมัน ท้องใบสีชีด ก้านใบเรียวยาว 0.8-1.4 เซนติเมตร
- ดอกสมอทะเล ออกที่ง่ามใบ หรือปลายกิ่ง เป็นช่อเชิงลด ยาว 4-8 เซนติเมตร ดอกมีขนาดเล็ก สีเขียว เป็นดอกแยกเพศ ดอกเพศเมียออกเดี่ยวๆ ที่โคนก้านช่อดอก มีก้านเกสร 3 อัน แยกกันเป็นอิสระ ดอกเพศผู้มีหลายดอกเรียงตลอดความยาวของก้านช่อดอก ออกดอกเดือนมกราคม-มีนาคม
- ผลสมอทะเล เป็นผลแห้งแตก เปลือกหนาแข็ง มี 3 พู ค่อนข้างกลม ปลายเป็นตึ่งแหลม เส้นผ่าศูนย์กลาง 2-
3 เซนติเมตร ผลสีเขียวก่อนที่จะเปลี่ยนเป็นสีเทาอมน้ำตาล แต่ละผลมี 3 เมล็ด ออกผลระหว่างเดือนเมษายน-กันยายน
- สมอทะเล ขึ้นทั่วไปตามริมแม่น้ำลำธาร บริเวณที่ไม่ห่างไกลทะเล
ส่วนที่ใช้เป็นยา : ใบ, ผล, ราก, เปลือกต้น, เมล็ดใน
สรรพคุณ สมอทะเล :
- ใบ รสร้อน ถ่ายอุจจาระธาตุ ถ่ายลมเป็นพิษ แก้โลหิตเป็นพิษ
- ผล รสร้อน แก้ลมพิษต่าง ๆ แก้ท้องเสีย แก้ธาตุพิการ แก้ซางขโมย
- ใบและผล มีรสร้อน ถ่ายเสมหะและลม โลหิตเป็นพิษ (ถ้าจะใช้ใบต้องนึ่งให้สุกก่อนจึงตากแห้ง) ใช้ผสมเป็นยาระบายดี
- ราก ต้มรับประทานแก้โลหิตระดูพิการ
- เปลือกต้น ขับผายลม
- เมล็ดใน บดผสมกับไข่ทอดรับประทานขับพยาธิไส้เดือน
- ยอดและผลอ่อนๆ นำมาปรุงเป็นแกงรับประทานเป็นอาหารได้