ชื่อสมุนไพร : ส้มโอมือ
ชื่ออื่นๆ : ส้มมือ,ส้มนิ้ว (ทั่วไป) , ฝอโส่ง , ฝูโส่ (จีน) , บาราพิมพู (อินเดีย)
ชื่อสามัญ : Fingered citron , Buddha’s hand,Buddha’s fingers
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Citrus medica L. var. sarcodactylis (Hoola van Nooten) Swingle.
ชื่อวงศ์ : RUTACEAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
- ต้นส้มโอมือ เป็นไม้พุ่มกึ่งไม้ยืนต้นขนาดเล็ก สูงประมาณ 2-4 เมตร เปลือกลำต้นเรียบสีน้ำตาล ตามลำต้นและกิ่งมีหนามยาวแข็ง
- ใบส้มโอมือ เป็นใบประกอบแบบลดรูป ใบย่อยมีใบเดียว ออกเรียงสลับ มีขนาดกว้าง 4-5 เซนติเมตร ยาว 10-15 เซนติเมตร ปลายใบและโคนใบมน ขอบใบจักเป็นซี่ฟัน หลังใบเรียบ สีเขียวเข้มเป็นมัน ท้องใบสีอ่อนกว่า
- ดอกส้มโอมือ ออกดอกเดี่ยวหรือเป็นกระจุก 2-3 ดอก ออกตามซอกใบและกิ่ง ดอกสีขาว มีกลิ่นหอม กลีบดอกมี 5 กลีบ กลีบดอกด้านนอกมีสีม่วงแดง หลุดร่วงง่าย กลีบเลี้ยวมี 5 กลีบ เกสรตัวผู้เป็นเส้นสีขาวมีจำนวนมาก
- ผลส้มโอมือ รูปทรงรีขนาดใหญ่ เส้นผ่าศูนย์กลาง 8-10 เซนติเมตร ยาว 12-15 เซนติเมตร ปลายผลเป็นแฉกงอคล้ายนิ้วมือ ผิวขรุขระเป็นมัน ผลอ่อนมีสีเขียว ผลสุกมีสีเหลือง ภายในผลมีสีขาวเหมือนเปลือกส้มโอ ไม่มีเนื้อผล และเมล็ด
ส่วนที่ใช้เป็นยา : เปลือกผล
สรรพคุณ ส้มโอมือ :
- เปลือกแห้ง ผิวผล มีน้ำมันหอมระเหย ทำยาดมส้มโอมือ สำหรับแก้หน้ามืด เป็นลม วิงเวียน น้ำจากผล มีรสเปรี้ยวคล้ายมะกรูด มีวิตามินซีสูง กินเป็นยาฟอกเลือด ประจำเดือนสตรี ใช้ผสมเป็นยากัดเสมหะ แก้ไอ แก้เลือดออกตามไรฟัน