ชื่อสมุนไพร : เครือออน
ชื่ออื่นๆ : กาไบ้ดง, ค้างเบี้ย, งวงชุม, จั่งบั่ง, ออนแดง, ท้องปลิง, พญาโจร, พลูหีบ, ล้วงสุ่มขาว, ล้วงสุ่มตัวผู้, สะแกบ, สังขยา, เบี้ยพวงประดิษฐ์
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Congea tomentosa Roxb.
ชื่อวงศ์ : VERBENACEAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
- ต้นเครือออน เป็นไม้เถาเลื้อยขนาดใหญ่ เนื้อไม้แข็ง มีขนนุ่ม เลื้อยพันต้นไม้อื่น ปลายกิ่งทอดย้อยลง
- ใบเครือออน เป็นใบเดี่ยวออกตรงข้าม รูปไข่แกมรูปรี กว้าง 4-5 ซม. ยาว 6-13 ซม. ปลายแหลมเป็นติ่งสั้น โคนมน เนื้อใบสาก ดอกออกเป็นช่อตามปลายกิ่ง ประกอบด้วยช่อย่อยเป็นกระจุก มี 5-7 ดอก มีใบประดับรองรับ 3 ใบ สีชมพูอมม่วง รูปไข่กลับแกมขอบขนาน กว้างประมาณ 0.8 ซม. ยาวประมาณ 2.5 ซม. โคนเชื่อมกัน
- ดอกเครือออน ดอกย่อยมีสีขาวมีขนาดเล็ก มีใบประดับสีม่วงอ่อนแกมชมพู 3 ใบ หลุดร่วงง่าย กลีบดอกส่วนโคนเชื่อมกันเป็นหลอด ปลายแยกเป็น 2 ส่วน ขนาดไม่เท่ากัน ส่วนบน 2 กลีบ ส่วนล่าง 3 กลีบ กลีบรองดอกมี 5 แฉก ติดอยู่เมื่อเป็นผล เกสรผู้ 4 อัน
- ผลเครือออน ขนาดเล็ก รูปไข่กลับ มีขนยาวสีขาวหนาแน่น มีใบประดับติดที่ขั้ว เมล็ดมี 1 เมล็ด
ส่วนที่ใช้เป็นยา : ใบ, ทั้งต้น
สรรพคุณ เครือออน :
- ใบหรือทั้งต้นเครือออน แก้ไอ แก้ปวดเมื่อย ขับปัสสาวะ รักษาโรคทางเดินปัสสาวะ นิ่วในไต น้ำคั้นทาแก้อาการอักเสบ จากตะขาบ แมลงป่อง พิษแมลงกัดต่อย