ชื่อสมุนไพร : ข้าวสารเถา
ชื่ออื่นๆ : ข้าวสารดอกใหญ่, มะโอเครือ, เครือเขาหนัง, ข้าวสารดอกใหญ่(กรุงเทพฯ), ข้าวสาร (ทั่วไป); เคือคิก(สกลนคร), เซงคุยมังอูหมื่อ, มังอุยหมื่อเซงครึย(กะเหรี่ยง-ลำปาง), มะโอเครือ, เครือเขาหนัง
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Raphistemma pulchellum Wall.
วงศ์ : ASCLEPIADACEAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
- ต้นข้าวสารเถา เป็นไม้เลื้อยมียางขาว
- ใบข้าวสารเถา เป็นใบเดี่ยวเรียงตรงข้าม รูปไข่หรือรูปหัวใจ โคนใบเว้า ปลายใบแหลมเป็นหาง ขอบใบเรียบ ขนาดกว้าง 4-15 เซนติเมตร ยาว6-20 เซนติเมตร บริเวณกลางใบด้านบนมีขนขึ้นเป็นกระจุก ก้านใบ ยาว4-12 เซนติเมตร
- ดอกข้าวสารเถา ดอกสีขาวหรือครีมออกเป็นช่อซี่ร่มตามซอกใบ ช่อหนึ่งมีดอก 4-10 ดอก ก้านช่อดอกยาว 6-10 เซนติเมตร กลีบเลี้ยงมี 5 กลีบรูปขอบขนานโคนเชื่อมติดกัน กลีบดอกเชื่อมกันเป็นรูประฆัง แยกเป็น 5 แฉก มีเส้าเกสรสีขาวตรงกลาง ดอกบานเต็มที่กว้างประมาณ 4 เซนติเมตร
- ผลข้าวสารเถา เป็นฝักรูปโค้ง เมล็ดรูปไข่มีขนเป็นพู่ยาวได้ถึง 4 เซนติเมตร
ส่วนที่ใช้เป็นยา : ราก
สรรพคุณ ข้าวสารเถา :
- รากข้าวสารเถา ปรุงเป็นยา หยอดรักษาตา แก้ตาแดง ตาแฉะ ตามัว
ส่วนที่เป็นพิษ เมล็ดมีสารพวกกลัยโคไสด์ ที่ป็นพิษต่อหัวใจ