ชื่อสมุนไพร : กระเชา
ชื่ออื่น ๆ : กระเจา, กระเจ้า(ภาคกลาง ภาคใต้), กระเจาะ, ขะเจา(ภาคใต้), กระเช้า(กาญจนบุรี), กระเซาะ(ราชบุรี), กาซาว(เพชรบุรี), ขะจาวแจง, ฮังคาว(ภาคเหนือ), พูคาว(นครพนม), มหาเหนียว(นครราชสีมา), ฮ้างคาว(เชียงราย อุดรธานี ชัยภูมิ), ตะสี่แค(กะเหรี่ยง แม่ฮ่องสอน)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Holoptelea integrifolia (Roxb.) Planch.
ชื่อวงศ์ : ULMACEAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
- ต้นกระเชา ไม้ต้นขนาดใหญ่ ผลัดใบ สูง 15-30 ม. แตกกิ่งต่ำ ลำต้นมักแตกง่ามใกล้โคนต้น เปลือกสีน้ำตาลอมเทา มีช่องอากาศสีขาวทั่วไป
- ใบกระเชา ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปรีหรือรูปไข่กลับแกมรูปขอบขนาน กว้าง 4-9 ซม. ยาว 7-14 ซม. ปลายแหลม โคนเบี้ยว มน มักเว้าเล็กน้อยตรงก้านใบเป็นรูปคล้ายหัวใจ ขอบเรียบหรือเป็นจักห่างๆ แผ่นใบด้านบนมีขนเล็กน้อยตามเส้นกลางใบ และเส้นแขนงใบ ด้านล่างมีขนนุ่มทั่วไป ก้านใบยาว 0.5-1.3 ซม. มีหูใบรูปใบหอกขนาดเล็ก 2 อัน ร่วงง่าย
- ดอกกระเชา ช่อดอกออกเป็นกระจุกตามง่ามใบ ยาว 0.8-1.5 ซม. มีขน แยกเพศเป็นดอกเพศผู้และดอกเพศเมีย บางครั้งก็มีดอกสมบูรณ์เพศปะปนอยู่บนช่อ วงกลีบรวมมี 5-6 กลีบ ขนาดไม่เท่ากัน กลีบแยกจากกัน มีขนทั้ง 2 ด้าน เกสรเพศผู้ 3-9 อัน อับเรณูมีขนประปราย รังไข่ก้านสั้น ยอดเกสรเพศเมียแยกเป็น 2 แฉก
- ผลกระเชา ผลรูปรี แบน มีปีกบางล้อมรอบ กว้าง 0.8-1.4 ซม. ยาว 1.3-2 ซม. มีก้านเกสรเพศเมีย 2 อัน ติดค้างอยู่ที่ส่วนบนสุด บริเวณปีกมีลายเส้นออกเป็นรัศมีโดยรอบ
ส่วนที่ใช้เป็นยา : ใบ, เปลือกต้น
สรรพคุณ กระเชา :
- ใบและเปลือกต้นกระเชา มีกลิ่นเหม็นใช้ปรุงเป็นยาแก้ปวดข้อ ยาแก้โรคเรื้อน ยากำจัดเห็บ หมัด และโรคผิวหนังพวกกลากเกลื้อน