ชื่อสมุนไพร : มังตาล
ชื่ออื่นๆ : ทะโล้, สารภีดอย, คายโซ่, กะโซ้, มังกะตาล, มังตาน
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Schima wallichii choisy
ชื่อวงศ์ : THEACEAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
- ต้นมังตาล เป็นไม้ต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ ลำต้นตรงสูงประมาณ 15-25 เมตร ขนาดวัดรอบลำต้นได้ถึง 1.5 เมตร เปลือกนอกขรุขระแลมักแตกเป็นร่องลึกตามยาว สีทาปนน้ำตาลอ่อน เปลือกในสีน้ำตาลอมแดง มีเสี้ยนละเอียดสีขาว เป็นพิษต่อผิวหนัง
- ใบมังตาล เป็นใบเดี่ยวรูปหอก ออกตามปลายกิ่งสลับกันไปและมักติดเป็นกระจุกตามปลายๆกิ่ง โคนและปลายใบสอบเรียว ขอบใบเรียบหรือบางที่หยักตื้นๆตามขอบ หลังใบมักมีสีเขียวเข้ม ท้องใบและเส้นกลางใบมีขนขึ้นประปราย
- ดอกมังตาล สีขาวหรือขาวนวล ออกดอกเดี่ยวตามง่ามใบ กลิ่นหอม ก้านดอกยาว กลีบดอกและกลีบรองกลีบดอกมีจำนวนเท่ากันอย่างละ 5 กลีบ กลีบดอกล่างมักเล็กกว่ากลีบอื่น เกสรผู้มีจำนวนมาก สีเหลือง เกสรเมียมีอันเดียวสั้น
- ผลมังตาล ค่อนข้างกลม ผิวแข็งโตประมาณ 2.5-3 ซม. เมื่อแก่เป็นสีน้ำตาลเข้มและจะแตกออกตามรอยประสาน เป็น 4-5 เสี่ยง แต่ละส่วนมีเมล็ด 4-5 เมล็ด
ส่วนที่ใช้เป็นยา : ดอก, เปลือกต้น, ผล, ต้นและกิ่งอ่อน
สรรพคุณ มังตาล :
- ดอก ชงดื่มแก้ขัดเบา แก้ชัก แก้ลมบ้าหมู ผสมน้ำมันทาแผลฝีดาษ
- ต้น และกิ่งอ่อน รสเมาเบื่อ แก้คลื่นเหียนอาเจียน ตำหยอดหูแก้ปวดหู
- เปลือกต้น และผล รสเมาเบื่อ ระคายเคืองผิวหนัง ทำให้คัน ใช้เเบื่อปลา